Turistički klaster 5: Prijestonica Cetinje

Karakteristike

Prijestonica Cetinje je kulturno i istorijsko jezgro Crne Gore. Mala udaljenost, te povezanost magistralnim putem sa crnogorskom obalom (cca. 29 km do Budve i 49 km do aerodroma Tivat) i Glavnim gradom Podgorica (cca.37 km), te Lukom Bar (cca. 67 km), predstavljaju odlične preduslove za njegov razvoj.

Prijestonica posjeduje izvanredne potencijale za razvoj aktivnog turizma povezanog sa prirodom (pješačke, biciklističke i planinarske rute, sportovi na vodi, i dr.), imajući na umu da je njenom teritorijom obuhvaćen nacionalni park, te brojne pećine od kojih je najpoznatija Lipska, i neka od najljepših izletišta u Crnoj Gori poput Rijeka Crnojevića, Žabljak Crnojevića i Njeguši.

Na teritoriji Prijestonice se nalaze i brojne kulturne znamenitosti, i to – Mauzolej na Lovćenu, Mauzolej na Orlovom kršu, dvorac Kralja Nikole, Plavi dvor, Biljarda, Istorijski muzej, Umjetnički muzej, Etnografski muzej Muzej novca, Njegoševa rodna kuća i drugi, kao i nekoliko vjerskih objekata od kojih je najznačajniji Cetinjski manastir.

Na Cetinju se nalaze i objekti u kojima su nakon proglašenja crnogorske nezavisnosti na Berlinskom kongresu 1878. godine bila poslanstva velikih sila. Sada su to bivše ambasade država Engleske, Italije, Francuske, Njemačke, Rusije, Turske, Bugarske, Belgije, Srbije i Austrougarske, u kojima su smješteni univerzitetski i umjetnički centri Crne Gore, poput Fakulteta likovnih umjetnosti, Fakulteta dramskih umjetnosti, Muzičke akademije, Fakulteta za crnogorski jezik i književnost. Sve navedeno, Prijestonicu čini idealnim područjem za dalji razvoj ponude kulturnog turizma, koji je prema svim istraživanjima, globalno, jedan od povoda najvećeg broja turističkih putovanja. 

Vizija razvoja

Prijestonica Cetinje - destinacija sa cjelogodišnjom ponudom, razvijenoj na bazi prepoznatih kulturnih i prirodnih znamenitosti, orjentacijom ka aktivnom, kulturnom i manifestacionom turizmu.

Investicije, prostor, hotelski standardi i infrastruktura

Prostor i investicije

• Pozicioniranje zone Prijestonice Cetinje sa NP Lovćen kao destinacije koju karakteriše prije svega kulturni turizam, a zatim i sportski, ruralni turizam i MICE turizam;

• Zaštita kulturnog nasljeđa Prijestonice Cetinje;

• Pojačati kontrole realizacije planskih rješenja, kako bi se sačuvao kulturno istorijski izgled Prijestonice Cetinje;

• Zaštita Istorijskog jezgra Prijestonice Cetinje učlanjenjem na UNESCO listi;

• Usmjeriti pažnju na promociju investicionih potencijala i realizaciju razvojnih projekta na teritoriji Prijestonice Cetinje;

• Valorizacija brownfield lokacije kroz uspostavljanje višenamjenskog kompleksa na prostoru nekadašnjeg “Oboda”, gdje je potrebno planirati uspostavljanje različitih kulturnih, umjetničkih, turističkih i privrednih sadržaja;

• Gradnja žičare koja će povezivati Kotor, Lovćen i Cetinje predstavlja razvojni projekat i njenom realizacijom Crna Gora bi posjedovala jedinstveni, savremen, nov i atraktivan segment turističke ponude;

• Cetinju “vratiti” hotel Lokandu, koji se nalazio u samom centru Cetinje, a koji je srušen usljed oštećenja nakon zemljotresa 1979. godine, a koji je imao status spomenika kulture;

• Nastaviti aktivnosti na realizaciji projekta “Beautiful Cetinje”, koji podrazumijeva rekonstrukciju objekata u istorijskom jezgru grada, uz primjenu najsavremenijih mjera energetske efikasnosti;

• Dekorativna rasvjeta eksterijera turističkih atrakcija, koja podrazumijeva postavljanje savremene visoko-funkcionalne dekorativne LED rasvjete na fasadama muzejskih jedinica, bivših ambasada i vjerskih objekata. Projektom se dobija na sigurnosti, funkcionalnosti i estetskom izgledu najznačajnijih turističkih atrakcija;

• Projekat “Cetinje smart city” u punom kapacitetu–povezivanje “stejkoholdera” i potpuna funkcionalnost kartice koja omogućava turisti objedinjavanje usluga na jednom mjestu;

• Valorizacija lokaliteta “Ševrlja” u funkciji izgradnje turističkog kampa. Obezbijediti neophodnu dokumentaciju i ući u njegovu izgradnju (javno ili privatno-javno partnerstvo);

• Dopuniti projekat “tematske staze” koji podrazumijeva kulturno-istorijske i gastro rute;

• Izvršiti adekvatne radove kako bi tvrđava Žabljak Crnojevića bila dostupna i adekvatno turistički valorizovana kao kulturno istorijsko nasljeđe Crne Gore;

• Netaknuti predjeli NP” “Lovćen” - fokus razvoja zone na upravo boljoj valorizaciji prostora, kroz strogo kontrolisanu gradnju smještajnih i ugostiteljskih objekata, pritom vodeći se principom očuvanja životne sredine.

Standardizacija i unifikacija objekata

U cilju kreiranja imidža gradskih opština, a kroz definisane programa privatno – javnog partnerstva (npr. „novo lice grada“) potrebno je raditi na osvježenju fasada objekata u urbanom dijelu grada, pritom standardizovati rješenja kroz upotrebu materijala i boja koji su estetski prihvatljivi, neutralni i uklopivi sa okolinom.

Neophodno je raditi na usklađivanju novih i rekonstruisanih zgrada sa uslovima njihovog šireg konteksta pritom poštujući planom definisane standarde koji upućuju na dobro promišljenu arhitekturu urbanih struktura, koja vješto kombinuje lokalnu tradiciju sa elementima moderne arhitekture.

Van urbanih zona objekte graditi u tradicionalnom stilu, kombinujući izuzetnu estetiku i funkcionalnost u cilju postizanja potpune unifikacije dizajna enterijera i spoljnjeg prostora.

Na nivou lokalnih samouprava targetirati najstarije građevine koje imaju kulturnu i istorijsku vrijednost, kao i građevine u kojima su živjele ili boravile značajne istorijske ličnosti i iste zaštititi, revitalizovati i turistički valorizovati.

Potrebno kreirati programe podrške u cilju povezivanja turizma i poljoprivrede, malog biznisa i preduzetništva. Razvoj ruralnog turizma u okolini urbanih cjelina Prijestonice Cetinje je potrebno snažno podržati od strane nadležnih organa na državnom i lokalnom nivou.

Hotelski standardi

U gradskoj zoni potrebno je težiti hotelskoj (mali hoteli) ponudi minimum kategorije 4 zvjezdice, sa dodatnim sadržajima.

U ostalim zonama, hotelska ponuda bi trebala da bude kategorije minimum 3 zvjezdice, koji će biti otvoreni tokom cijele godine, a podsticati i razvoj seoskih domaćinstava.

Potrebno je raditi na povećanju standarda postojećih smještajnih kapaciteta i unapređenju kvaliteta usluge u sektoru turizma.

Infrastruktura

Potrebno je realizovati aktivnosti na:

• Ravnomjernom, kvalitetnom i dugoročnom održivom razvoju i unapređenju saobraćaja i ukupne infrastrukture predmetne zone. Posebnu pažnju potrebno je posvetiti obezbjeđenju razvoja nedovoljno razvijene vodovodne mreže i nepostojanju sistema za odvod otpadnih voda, nedovoljnoj pokrivenosti kanalizacionom mrežom, nepostojanju sistema za prečišćavanje otpadnih voda, lošem kvalitetu lokalnih puteva u ruralnim područjima i slaboj povezanosti seoskih područja sa gradskim jezgrom;
• Poboljšanju neodgovarajuće i izgradnji nedostajuće saobraćajne mreže, naročito sekundarne mreže saobraćajnica, ali i suzbijanju uzurpacije javnog i privatnog dobra kroz privremene objekte.

Turistički proizvod

Glavni turistički proizvod

• Proizvod koji počiva na aktivnom turizmu - pješačenje, planinarenje, biciklizam i dr;

• Kulturni turizam - muzeji, dvorci, vjerski objekti, arheološka nalazišta, autentična arhitektura i dr;

• Ruralni turizam;

• Gastronomski i eno turizam.

Dodatni turistički proizvod

• Sportski turizam;

• Izletnički turizam;

• Avanturistički turizam;

• Manifestacioni turizam.