Turistički klaster 4: Bokokotorski zaliv

Karakteristike

Boka Kotorska je najveći zaliv Jadranskog mora i obuhvata područje Kotora, Herceg Novog i Tivta ali i područje manjih naseljenih mjesta – Perasta, Igala i Risna. Ovo je najjužniji fjord Evrope, a u njemu su posljednjih godina realizovani i otpočeti projekti luksuznih turističkih resort-a – Porto Montenegro, Porto Novi i Luštica Bay, koji čine ovaj dio naše obale najekskluzivnijim. Sa pomenutim investicijama Boka je dobila i marine za luksuzne jahte, ekskluzivne restorane i trgovinske lance, ali i bogatu klijentelu.

Ovaj dio obale posjeduje i kulturne znamenitosti među kojim se u Kotoru izdvajaju Stari grad sa utvrđenjem iznad grada, koji se nalaze na UNESCO listi zaštićene kulturne baštine, zatim religijski objekti, i dr. Kotor je međunarodno poznat kao kruzing destinacija, ali i grad karnevala.

Takođe, jedna od prepoznatih turističkih atrakcija je i “Akvarijum Boka” osnovan 2020. godine i sastoji se od javnog akvarijuma i spasilačkog centra za morske kornjače. Akvarijum Boka predstavlja jedinstvenu instituciju u Crnoj Gori koja kombinuje istraživanje i obrazovanje kako bi promovisala i praktikovala efikasnu zaštitu morskih životinja.

U Herceg Novom su najprepoznatljivije znamenitosti Citadela i Sat kula, Tvrđave Španjola i Forte Mare, Kanli kula, muzeji, avanturistički park Vrbanj, ali i park prirode Orjen, Titova vila “Galeb” i manastir Savina.

Tivat jedan od najmodernijih gradova na crnogorskom primorju, u okviru kojeg se nalaze ostrva Cvijeća, Svetog Marka, Gospe od Milosti, Tivatske Rive i sela Donja Lastva. Takođe, u novije vrijeme prepoznat je i po hotelskom kompleksu Portu Montenegru sa ekskluzivnom marinom, zatim po brojnim manifestacijama i aktivnostima usmjeren na razvoj turizma kako gradskog jezgra tako i njegovog šireg okruženja.

Perast je prepoznat po tipičnoj arhitekturi, ostrvima Sveti Đorđe i Gospa od Škrpjela, ali i muzejima i vilama koje su bile u vlasništvu bogatih moreplovačkih porodica, a danas su nerijetko u funkciji hotela.

Risan, drevno mjesto, najstarije na ovom području, a posebno prepoznato po Rimskim mozaicima.

Igalo, poznato po ljekovitom blatu i Institutu “Dr Simo Milošević” predstavlja centar zdravstvenog turizma Crne Gore.

Bokokotorski zaliv je prepoznat i po autentičnom bokeškom folkloru i nošnji - Bokeškoj mornarici koja se od decembra 2021. godine nalazi na reprezentativnoj listi svjetske nematerijalne kulturne baštine UNESCO-a , ali i po brojnim legendama o moreplovcima (Tri sorele itd.). Kao i na preostalom dijelu obale, karakteristična je tipična mediteranska gastronomija.

Vizija razvoja klastera

Boka Kotorska - ekskluzivna cjelogodišnja destinacija koja nudi turistima autentična iskustva u visokokvalitetnim resort-ima i hotelima, uz mogućnost razvoja MICE ponude, zdravstvenog, jahting turizma, kao i bogate ponude turizma zasnovanog na prirodi (planinarenje, biciklizam, pješačenja i dr.)

Investicije, prostor, hotelski standardi i infrastruktura

Prostor i investicije

• Pozicioniranja Boke Kotorske kao visokokvalitetne destinacija autentičnog identiteta, čiju će osnovnu ponudu predstavljati njeni predjeli i kulturna raznolikost, koja će tržišno biti orjentisana na kulturni, sportski, kupališni, zdravstveni turizam i koja će predstavljati međunarodnu destinaciju sa ukupno do 10.000 hotelskih kreveta kategorije od 3 do 5 zvjezdica;

• Fokus na poboljšanje izgleda okoline i stvaranje mogućnosti za bavljenje sportom kao osnove za poboljšanje atraktivnosti instituta Igalo (okolina Igala), integracija zapuštenih sela u brdima u turistički razvoj (Gornja Lastva i dr. seoska naselja), stvaranje dopunskih ponuda da bi se gosti podstakli na duži boravak u Boki (koncept boravka), proširenje kapaciteta i osavremenjavanje aerodroma u Tivtu;

• Zonu treba usmjereno i kontrolisano razvijati, koristeći na održiv način prirodne, kulturne i stvorene potencijale;

• Razvoj turističkog smještaja je potrebno veoma pažljivo planirati, jer je kapacitet nosivosti opština u ovom klasteru, naročito u Kotoru, gotovo već iscrpljen;

• Raditi na produženju trajanja sezone, kroz valorizaciju i revitalizaciju postojećih objekata i izgradnju novih smještajnih kapaciteta. Pažnju usmjeriti na pretvaranje bivših vojnih i industrijskih kapaciteta u hotelske kapacitete i objekte nautičkog turizma;

• Zaustaviti gradnju stambenih prostora u zaleđu, koji su neplanski i bez reda pozicionirani u prostoru i vrlo često i bez adekvatne infrastrukture;

• Zona je sjajan potencijal za razvoj nautičkog turizma, a postojeće luke i marine potrebno je značajno unaprijediti u pogledu proširenja kapaciteta i kvaliteta usluga;

• Maksimalno iskoristiti potencijal pojedinih naselja (Prčanj, Risan, Meljine, Igalo) za razvoj zdravstvenog i wellness turizma i uvezati manje porodične hotelske kapacitete sa velikim nosiocima programa zdravstvenog i wellness turizma;

• Posebnu vrijednost na teritoriji opštine Kotor čine prirodne karakteristike na području Kotorsko-risanskog zaliva koje se kao prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora nalazi na Listi svjetske baštine UNESCO. Zaštita kulturnog nasljeđa predstavlja apsolutni imperativ prilikom daljeg planiranja i razvoja grada;

• Pratiti i dalje kroz izradu detaljnih planova poštovati postulate koje zastupa PPPN za obalno područje;

• Pri izradi strateških dokumenata i prilikom sprovođenja aktivnosti imati u vidu i međunarodne sporazume i konvencije.

Standardizacija i unifikacija objekata

U cilju kreiranja imidža gradskih opština Kotor, Tivat i Herceg Novi, a kroz definisane programe privatno – javnog partnerstva (npr. „novo lice grada“) potrebno je raditi na osvježenju fasada objekata u urbanom dijelu grada, pritom standardizovati rješenja kroz upotrebu materijala i boja koji su estetski prihvatljivi, neutralni i uklopivi sa okolinom.

• Neophodno je raditi na usklađivanju novih i rekonstruisanih zgrada pritom poštujući planom definisane standarde koji upućuju na dobro promišljenu arhitekturu urbanih struktura.
• Objekte graditi u mediteranskom stilu, kombinujući izuzetnu estetiku i funkcionalnost u cilju postizanja potpune unifikacije dizajna enterijera i spoljnjeg prostora.
• Potrebno je na nivou lokalnih samouprava targetirati najstarije građevine koje imaju kulturnu i istorijsku vrijednost, kao i građevine u kojima su živjele ili boravile značajne istorijske ličnosti i iste zaštititi, revitalizovati i turistički valorizovati.
• Nastavaiti aktivnosti na sprovođenju turističke valorizacije započetih investicionih projekata i to prvenstveno za lokaciju bivšeg hotela Fjord u Kotoru, bivšeg hotela Igalo, hotela Tamaris, starog hotela Boka, kao i unapređenje standarda u hotelu Plaža, koji je ujedno i najveći hotel na teritoriji opštine Herceg Novi.
• Kreirati programe podrške u cilju povezivanja turizma i poljoprivrede, malog biznisa i preduzetništva. 

Hotelski standardi

U I liniji do mora treba težiti hotelskoj ponudi kategorije 4 i 5 zvjezdica, sa dodatnim sadržajima. U zoni zaleđa, hotelska ponuda bi trebala da bude kategorije 3-5 zvjezdica, sa dopunskim sadržajima.

Potrebno je raditi na povećanju standarda postojećih smještajnih kapaciteta i unapređenju kvaliteta usluge u sektoru turizma.

Cilj pozicioniranja je da predmetni klaster postane destinacija sa ukupno do 10.000 kreveta, i to da sa većim turističkim kompleksima sa do 800 kreveta u opštini Herceg Novi, Tivat i na poluostrvu Luštica (Porto Montenegro, Porto Novi, Luštica Bay), dok u Kotoru i selima oko zaliva u formi malih porodičnih hotela sa maksimumom do 100 kreveta. Pojedinačno, može doći do odstupanja od predmetno postavljenog cilja, ukoliko se detaljnim analizama dođe do opravdanosti realizacije drugačijeg koncepta investicija.

Infrastruktura

Potrebno je realizovati aktivnosti na:

• Ravnomjernom, kvalitetnom i dugoročno održivom razvoju i unapređenju saobraćaja i ukupne infrastrukture predmetne zone;
• Strateškom pristupu u rješavanju komunalnih problema naročito na teritoriji opštine Herceg Novi, koji se ogledaju u nedovoljno razvijenoj vodovodnoj mreži i nepostojanju sistema za odvod otpadnih voda, nedovoljnoj pokrivenosti kanalizacionom mrežom, nepostojanju sistema za prečišćavanje otpadnih voda, lošem kvalitetu lokalnih puteva na ruralnim područjima i slaboj povezanosti seoskih područja sa gradskim jezgrom, kao i na preopterećenosti magistralnog puta u toku ljetnje turističke sezone;
• Poboljšanju neodgovarajuće i izgradnji nedostajuće saobraćajne mreže, naročito sekundarne mreže saobraćajnica, ali i suzbiti uzurpaciju javnog i privatnog dobra kroz privremene objekte;
• Poboljšanju postojeće i izgradnja nedostajuće komunalne infrastrukture u cilju snabdijevanja stanovništva kvalitetnom vodom za piće, sa akcentom na Herceg Novi;
• Realizovati projekat vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda u Bokokotorskom zalivu - izgradnja kanalizacionog sistema za naselja Risan, Perast, Stoliv i Prčanj kojim će se otpadne vode ovih naselja prikupljati i transportovati do priključenja sa centralnim kolektorskim sistemom Opštine Kotor.

Turistički proizvod

Glavni turistički proizvod

• Visokokvalitetni i ekskluzivni resorti i hoteli sa razvijenom MICE i spa&wellness ponudom;

• Zdravstveni turizam;

• Nautički turizam;

• Kulturni turizam - muzeji, dvorci, vjerski objekti, arheološka nalazišta, autentična arhitektura, Bokeljska noć, Fašinada (nematerijalna kulturna dobra – običaji, obredi, svečanosti);

• Gastronomski turizam.

Dodatni turistički proizvod

• Ronilački turizam;

• Manifestacioni turizam;

• Izletnički turizam.